Trwałość Projektu „CUS – model integracji i rozwoju usług społecznych w Starachowicach” 

Zadania Klubu Integracji Społecznej

1.       Prace społecznie użyteczne

Prace społecznie użyteczne to prace wykonywane przez bezrobotnych bez prawa do zasiłku na skutek skierowania przez starostę, organizowane przez gminę w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, w tym na rzecz opiekunów osób niepełnosprawnych, w organizacjach lub instytucjach statutowo zajmujących się pomocą charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.

Prace społecznie użyteczne realizowane są ze środków własnych gminy i refundowane
w wysokości 60% przez Powiatowy Urząd Pracy w Starachowicach na podstawie Porozumienia Nr 1/2023 zawartego w dniu 6.02.2023 r. Porozumienie zostało zawarte na okres od 9.02.2023 r. do 31.12.2023 r.

Podstawa prawna:

1.       art. 73a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2022 r. poz.690 z późn. zm.)

2.       Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 grudnia 2017 r. w sprawie organizowania prac społecznie użytecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2447).

W ramach prac społecznie użytecznych wykonywane są prace gospodarczo-porządkowe
w Urzędzie Miejskim, w Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji ( Stadion Miejski), w Centrum Usług Społecznych, Środowiskowym Domu Samopomocy.

Do udziału w pracach społecznie użytecznych zostało skierowanych 11 osób bezrobotnych, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Starachowicach, zwanych „osobami uprawnionymi”, uczestniczących w kontrakcie socjalnym, korzystających ze świadczeń CUS w Starachowicach, zamieszkałych na terenie miasta Starachowice. Klienci skierowani do wykonywania prac zachowują status osoby bezrobotnej.

Prace społecznie użyteczne są wykonywane w wymiarze 10 godzin w tygodniu, nie więcej niż 40 godzin miesięcznie dla danej osoby. Świadczenie nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej niezdolności do pracy. Podstawą naliczenia świadczenia jest ilość faktycznie przepracowanych godzin.

Osobie wykonującej prace społecznie użyteczne przysługuje świadczenie w wysokości nie niższej niż 9,50 zł za każdą godzinę wykonywania tych prac (świadczenie podlega waloryzacji) – od świadczenia pieniężnego nie jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne, wypadkowe ani zdrowotne.

Okres realizacji prac społecznie użytecznych 9.02.2023 r. do 31.12.2023 r.

2. Projekt „Integracja społeczno zawodowa mieszkańców Miasta Starachowice”.

Gmina Starachowice/Centrum Usług Społecznych realizuje projekt partnerki pn. „Integracja społeczno zawodowa mieszkańców Miasta Starachowice”. Partnerem jest Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach.

Projekt realizowany jest w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego, Nr i nazwa Osi priorytetowej: RPSW.09.00.00 Włączenie społeczne i walka z ubóstwem, Nr i nazwa Działania: RPSW.09.01.00 Aktywna integracja zwiększająca szanse na zatrudnienie, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 – 2020.

Celem projektu jest aktywna integracja w okresie od VI 2019 r. do VI 2023 r. 150 osób,
 w tym 15 osób niepełnosprawnych, zamieszkałych na terenie miasta Starachowice (teren OSI)  i korzystających  ze wsparcia CUS w Starachowicach poprzez wzmocnienie ich szans na zatrudnienie.

Cel zostanie osiągnięty poprzez zastosowanie instrumentów aktywnej integracji oraz pracy socjalnej.

Projekt obejmuje działania:

- Doradztwo zawodowe-indywidualne spotkania z doradcą zawodowym

- Indywidualny trening psychologiczny podnoszenia kompetencji społecznych

- Trening umiejętności społecznych

- Grupowe poradnictwo prawne

- Indywidualne konsultacje  prawne

- Grupy dyskusyjne

- Grupy wsparcia

- Punkt poradnictwa zawodowego

- wsparcie brokera zawodowego

- praca socjalna.

Zakład Doskonalenia Zawodowego (Partner projektu) realizuje kursy zawodowe, oraz 3 miesięczny staż zawodowy u pracodawcy pn. „Drzwi do pracy”.

Okres  realizacji projektu 01.06.2019 r. – 30.06.2023 r.

3. Program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej – edycja 2023”

Finansowany w całości ze środków Państwowego Funduszu Celowego z Funduszu Solidarnościowego.

Wartość dofinansowania: 2 337 881,00 zł

Całkowity koszt: 2 337 881,00 zł

Program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej – edycja 2023, ma na celu zapewnienie dostępności do usługi asystenta tj. wsparcia w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym osób niepełnosprawnych. Program jest elementem polityki społecznej państwa w zakresie poprawy jakości życia osób niepełnosprawnych, ma na celu zapewnienie osobom niepełnosprawnym wsparcia oraz pomocy adekwatnej do potrzeb, umożliwienia zaangażowania osób niepełnosprawnych w wydarzenia społeczne, kulturalne, rozrywkowe lub sportowe. Program zapewni wsparcie w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym dzieciom do 16 roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczona możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji oraz osobom niepełnosprawnym posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie równoważne do wyżej wymienionego. Celem rozpowszechnienia usług asystenta jest zwiększenie szans osób niepełnosprawnych na prowadzenie bardziej samodzielnego         i aktywnego życia i dążenie do poprawy funkcjonowania osoby niepełnosprawnej w jej środowisku. W ramach Programu zostało zatrudnionych 166 asystentów, którzy wsparcia udzielają 290 uczestnikom (osobom niepełnosprawnym).

Okres realizacji Programu: od 01.02.2023 r. do 31.12.2023 r.

Zadanie realizowane w ramach resortowego Programu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami” – edycja 2023 finansowanego z Funduszu Solidarnościowego.

4. Program „Opieka wytchnieniowa” – edycja 2023

Finansowany w całości ze środków Państwowego Funduszu Celowego z Funduszu Solidarnościowego.

Wartość dofinansowania: 2 337 881,00 zł

Całkowity koszt: 2 337 881,00 zł

Program kierowany jest do członków rodzin lub opiekunów, którzy wymagają wsparcia w postaci doraźnej, czasowej przerwy w sprawowaniu bezpośredniej opieki nad dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności, a także nad osobami posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Głównym celem Programu jest wsparcie członków rodzin lub opiekunów zamieszkałych w gminie Starachowice sprawujących bezpośrednią opiekę nad:
1) dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności;
2) osobami niepełnosprawnymi posiadającymi:
a) orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
b) orzeczenie traktowane na równi z orzeczeniem wymienionym w lit. a, zgodnie z art. 5 i art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573, z późn. zm.),
– poprzez możliwość uzyskania doraźnej, czasowej pomocy w formie usługi opieki wytchnieniowej

Program jest realizowany w formie świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnościami.

Zadanie realizowane w ramach resortowego Programu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej „Opieka wythnieniowa” – edycja 2023 finansowanego z Funduszu Solidarnościowego.

Świadczenia opiekuńcze

Do grupy świadczeń opiekuńczych zalicza się: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne oraz specjalny zasiłek opiekuńczy.

ZASIŁEK PIELEGNACYJNY

 Ideą świadczenia jest częściowe pokrycie wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Nie obowiązuje kryterium dochodowe do zasiłku pielęgnacyjnego.

Wnioski w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego składane są w gminie według miejsca zamieszkania wnioskodawcy.W przypadku kiedy wnioskodawcą jest rodzic osoby niepełnoletniej wniosek składany jest według miejsca zamieszkania rodzica.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku posiadającemu orzeczenie o niepełnosprawności,
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem  o znacznym stopniu niepełnosprawności
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia;

  • osobie, która ukończyła 75 lat

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w kwocie 215,84 zł miesięcznie.

Dokumenty niezbędne do ubiegania się o zasiłek pielegnacyjny:

• prawidłowo wypełniony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego;
• kserokopia orzeczenia o niepełnosprawnści lub o stopniu niepoełnosprawności wraz   z oryginałem do wglądu.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustala się na czas na jaki zostało wydane orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, bądż na czas nieokreślony.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

•  osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie (tj. domu pomocy społecznej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, szkole wojskowej lub innej szkole zapewniającej nieodpłatnie pełne utrzymanie
• osobie, w przypadku jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
•  osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego wypłacanego przez: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

W przypadku zmian mających wpływ na prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, osoba, której został on przyznany, jest zobowiązana niezwłocznie powiadomić o nich podmiot realizujący wypłatę świadczenia.

Niepoinformowanie organu właściwego prowadzącego postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych o zmianach, o których mowa powyżej, może skutkować powstaniem nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, a w konsekwencji − koniecznością ich zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE - NOWE ZASADY

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach mogą otrzymać osoby, które sprawują opiekę nad osobami  z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia 18. roku życia. 

Nie ulegają natomiast zmianie rodzaje orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które są wymagane przy ubieganiu się o świadczenie pielęgnacyjne. 

W związku z tym, od 1 stycznia 2024 r., tak jak dotychczas, aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne wymagane jest, aby osoba wymagająca opieki legitymowała się ważnym orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (takie orzeczenie zawiera informację w punktach 7 i 8 o treści: „wymaga”) albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zmienione przepisy rozszerzają również krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego – od 1 stycznia 2024 r.  świadczenie pielęgnacyjne przysługuje następującym opiekunom:

• matce albo ojcu,

• innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,

• opiekunowi faktycznemu dziecka,

• rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.

Możliwość  łączenia pracy zawodowej z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego

Jedną z najważniejszych wprowadzanych zmian jest możliwość łączenia aktywności zawodowej, bez żadnych ograniczeń, z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Wynika to z nowelizacji art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych polegającej na  wykreśleniu od 1 stycznia 2024 r., przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, warunku rezygnacji bądź niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez opiekuna sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną, jako warunku przyznania opiekunowi prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Ustawodawca wykreślił z treści ww. przepisu przesłankę rezygnacji/niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej jako warunku otrzymywania przez opiekuna osoby niepełnosprawnej świadczenia pielęgnacyjnego, właśnie po to aby od 1 stycznia 2024 r., przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach, zatrudnienie lub inna praca zarobkowa opiekuna - jej rodzaj/wymiar/miejsce wykonywania/wysokość uzyskiwanego wynagrodzenia, itp. - nie miały żadnego wpływu na prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Również posiadany przez opiekuna status rolnika, małżonka rolnika, czy domownika rolnika, nie stanowi żadnej przeszkody w otrzymywaniu od 1 stycznia 2024 r. świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, bez konieczności rezygnacji przez opiekuna będącego rolnikiem, małżonkiem rolnika lub domownikiem rolnika z prowadzenia gospodarstwa rolnego/z pracy w gospodarstwie rolnym, co wynika z uchylenia art. 17b ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Świadczenie pielęgnacyjne na nowych, obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach, przysługuje również w sytuacji gdy opiekun dziecka w wieku do ukończenia 18 r. życia ma ustalone prawo do własnej emerytury lub renty lub innego świadczenia emerytalno-rentowego, co wynika z uchylenia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Podwyższenie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego

Nowe przepisy przewidują również, że w przypadku gdy opiekun otrzymujący świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach sprawuje opiekę nad więcej niż jedną osobą (dzieckiem)  w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się odpowiednim ww. orzeczeniem o niepełnosprawności, to  wysokość świadczenia pielęgnacyjnego jest podwyższana  o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka – warunkiem jest złożenie wniosku przez opiekuna o podwyższenie świadczenia pielęgnacyjnego (uwaga: nie dotyczy to dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej oraz dyrektora interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego).

Wnioski o świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach

Wnioski o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach można składać od dnia wejścia w życie nowych przepisów czyli od 1 stycznia 2024 r. Organami właściwymi do przyjmowania rozpatrywania i wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego pozostają wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast właściwi ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie. W praktyce w gminach i miastach to zadanie realizują najczęściej ośrodki pomocy społecznej lub centra usług społecznych, a także urzędy miast i gmin oraz inne jednostki organizacyjne danej gminy/miasta takie jak centra świadczeń socjalnych. 

Tak jak dotychczas, wnioski będzie można składać tradycyjnie na formularzach papierowych, lub drogą elektroniczną za pośrednictwem portalu Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl

Uwaga: osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18 r. życia, które pobierają już świadczenie pielęgnacyjne przyznane im zgodnie z dotychczasowymi przepisami i które będą chciały po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach, muszą również złożyć nowy wniosek o to świadczenie z jednoczesnym oświadczeniem o rezygnacji ze „starego”, dotychczas otrzymywanego świadczenia pielęgnacyjnego.

Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego

Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 2988 zł miesięcznie. Świadczenie podlega corocznej waloryzacji. 

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE I SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY NA tzw. STARYCH ZASADACH

Z dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym czyli 1 stycznia 2024 r. został uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Jednakże, na podstawie przepisów przejściowych,  specjalny zasiłek opiekuńczy będzie  mógł być nadal przyznawany także po 31 grudnia 2023 r. na zasadzie zachowania praw nabytych, które są uregulowane w przepisach przejściowych ustawy o świadczeniu wspierającym.

Ochrona praw nabytych dotyczy również opiekunów, którym przyznano świadczenie pielęgnacyjne na strych zasadach obwiązujących do 31 grudnia 2023 r. 

Zatem osoby, które przed dniem lub po dniu wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym nabyły lub nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia  31 grudnia 2023 r.  i za okres co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r.  będą uprawnione do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, zachowają prawo do tych świadczeń na zasadzie ochrony praw nabytych na obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. dotychczasowych zasadach przewidzianych w ustawie o świadczeniach rodzinnych  – jednak nie dłużej niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.

Ww. osoby, zachowają prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego  i specjalnego zasiłku opiekuńczego w tym przypadku konieczne będzie złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia, a następnie złożenie wniosku o świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności (art. 63 ust. 3 ustawy).

źródło: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

Treści dostępne:

• wersja kontrastowa,
• możliwość zmiany rozmiaru tekstu,
• widoczny fokus,
• wyróżnienie odnośników.

Treści niedostępne:

• filmy nie posiadają napisów dla osób głuchych;
• strona internetowa nie posiada plików wideo w polskim języku migowym;
• zamieszczone na stronie publikacje w formie plików PDF nie są dostępne cyfrowo
  w całości, pliki publikowane po 23.09.2020 r. są dostępne;
• część z opublikowanych zdjęć nie posiada opisu alternatywnego, mają one charakter promocyjny i nie są wykorzystywane do realizacji bieżących zadań;
• brak utworzonych na stronie internetowej skrótów klawiszowych służących przemieszczaniu się po elementach strony internetowej.

• filmy opublikowane przed 23 września 2020 roku są wyłączone z obowiązku zapewnienia dostępności;
• dokumenty tekstowe i tekstowo-graficzne, dokumenty utworzone w programach przeznaczonych do tworzenia prezentacji lub arkuszy kalkulacyjnych, opublikowane przed dniem 23 września 2018 roku są wyłączone z obowiązku zapewniania dostępności;
• mapy są wyłączone z obowiązku zapewnienia dostępności,
• pliki wytworzone przez inne podmioty niż Centrum Usług Społecznych w Starachowicach
  i przekazanie do publikacji w formie papierowej lub skanów nie są dostępne z uwagi na brak dostępu do danych źródłowych,
• treści archiwalne, niewykorzystywane do realizacji bieżących zadań są wyłączone
  z obowiązku zapewnienia dostępności.

e--puap : /MOPSStarachowice/SkrytkaESP-

a) wypełnienia obowiązków prawnych ciążących na Centrum Usług Społecznych;

b) realizacji umów zawartych z kontrahentami.

c) W pozostałych przypadkach Pani/Pana dane osobowe przetwarzane są wyłącznie na podstawie wcześniej udzielonej zgody w zakresie i celu określonym w treści zgody.

a) organy władzy publicznej oraz podmioty wykonujące zadania publiczne lub działające na zlecenie organów władzy publicznej, w zakresie i w celach, które wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa,

b) inne podmioty, które na podstawie stosownych umów podpisanych z Centrum Usług Społecznych przetwarzają dane osobowe dla których Administratorem jest Dyrektor Centrum Usług Społecznych.